Column: Banden met Israël verbreken is niet heel kunstzinnig
De Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) verbrak als eerste onderwijsinstelling de banden met een Israëlische academie. Het besluit leidt bij columnist Christiaan Weijts tot verwondering.
Ook de Haagse hogeronderwijsinstellingen stonden deze week op scherp. Zowel bij de twee filialen van de Haagse Campus van de Universiteit Leiden als bij de Haagse Hogeschool stond beveiliging die studentenpassen controleerde.
Vooralsnog bleef het bij een klein ‘walk-out’-protest op de Turfmarkt, met een paar honderd studenten die kort wat protestborden omhooghielden en leuzen scandeerden, een enkeling met Palestijnse vlag om de schouders, sommigen met Palestijnse sjaaltjes. Vergeleken met Amsterdam was het uitgesproken braaf, maar het is afwachten of dat zo blijft.
De enige instelling die in elk geval geen acties meer hoeft te vrezen, is de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK). Als eerste besloot de academie de banden te verbreken met de Israëlische Bezalel Academy. Aanvankelijk hield het bestuur het hoofd koel na een petitie van de onlangs opgerichte KABK Student Union. Die stelde dat de collega-kunstenaars in Jeruzalem bijdroegen aan genocide, omdat ze er uniformen repareerden in een naaiatelier. Maar blijkbaar werd ’t het bestuur van de academie de afgelopen weken toch te heet onder de voeten, en verbrak het de banden.
Ik dacht altijd dat kunst ging over twijfel, onderzoek en verwondering
Dagblad Trouw sprak destijds een van de twintig Israëlische kunstacademiestudenten. Zij had haar studie voortijdig afgebroken door de volgens haar ‘vijandige atmosfeer’ bij de KABK. Zo zou het Palestijnse conflict ook via posters op de muur gevoerd worden. Naast een tekst die vroeg of men de aanslagen op 7 oktober vergeten was, kwam als antwoord: ‘Denken jullie dat Joden uit het getto van Warschau huilden over iedere gedode nazi?’
Die teksten zie ik niet terug op het Instagramkanaal van de KABK Student Union, maar dit wekt wel de indruk van een sterk activistisch, uitsluitend pro-Palestijnse beweging, met Free Palestine-posters, boeken, muurschriften en pamfletten. ‘Solidarity event on the ongoing genocide in Palestine, art and decolonization’, ‘Free Palestine, KABK Speak up!’ Er walmt een griezelige eensgezindheid uit op die ik niet associeer met een kunstopleiding.
Ik dacht altijd dat kunst ging over twijfel, onderzoek, verwondering en over het naast elkaar laten bestaan van meerdere perspectieven. Ik dacht dat eendimensionaal pamflettisme de vijand was van de kunstenaarsgeest. Ik dacht dat kunstopleidingen hun studenten een vraagteken aanreikten in plaats van het uitroepteken.
Hoever reikt medeplichtigheid? Is alleen Israëlisch zijn al genoeg?
Van een instelling die kunstenaars opleidt, had ik op z’n minst verwacht dat er ruimte zou zijn voor een iets genuanceerdere kijk op het meest complexe conflict op aarde. Dat de bewuste partnerinstelling in Jeruzalem bijvoorbeeld juist als bijzonder progressief bekendstaat en dat er zelfs tientallen Arabieren studeren, zou best meer aandacht mogen krijgen.
Hoever reikt medeplichtigheid? Is alleen Israëlisch zijn al genoeg? Dat zijn vragen die je via de kunst zou kunnen stellen. In Amsterdam is volgens burgemeester Halsema ‘voor honderdduizenden euro’s aan kunst stukgemaakt’ bij de UvA-protesten vorige week. Hoe denken ze daarover bij de KABK? Is het offeren van kunstwerken voor de Palestijnse zaak legitiem? En wat te denken van – hierop wijzen de Haagse VVD- en PVV-fractie – de banden die de academie nog wél heeft met het mensenrechten schendende China? En hoe zorg je dat de eigen Joodse en Israëlische studenten zich onderdeel blijven voelen van de opleiding?
Ik dacht dat kunst in staat was om nieuw licht te werpen op zulke vragen zonder zich neer te leggen bij een gemakkelijke simplificatie. Ik dacht dat kunst verder ging dan het stereotyperen van de ‘goeden’ en ‘fouten’. Ik dacht dat kunst op zoek ging naar wat we niet weten, in plaats van te bevestigen wat we zo zeker menen te weten.
De redactie biedt u dit verhaal gratis aan. Meer Haagse verhalen? Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal. Elke donderdag in de bus. De krant is ook verkrijgbaar bij onze verkooppunten.
Verschillende tegenstemmen heb ik al horen opperen dat het predicaat ‘Koninklijk’ maar van de gevel aan de Prinsessegracht moet worden gehaald. Maar zouden we niet eerder een vraagteken moeten zetten achter het woord ‘Kunsten’?
