Te lage vaccinatiegraad zorgt voor uitbraak van ziektes
Volgens de GGD is er in regio Haaglanden sprake van een mazelenuitbraak. Omdat de vaccinatiegraad in de stad laag is, duiken ziektes zoals deze makkelijker op. “Covid is de oorzaak van veel wantrouwen.”
Bij vijftien personen in regio Haaglanden zijn de mazelen vastgesteld. De GGD spreekt van een uitbraak en stelt dat er momenteel meerdere uitbraken zijn in Europa. Omdat de vaccinatiegraad in de hele stad onder de WHO-norm van 90 procent zit, kunnen ziektes zoals deze zich sneller verspreiden. “In sommige wijken ligt de vaccinatiegraad zelfs onder de 60 procent,” vertelt een GGD-woordvoerder. “Bij een uitbraak ben je dan al snel de pineut.”
Gemiddelde vaccinatiegraad per stadsdeel in Den Haag. | Infografiek: Hans Fresen
Den Haag heeft een van de laagste vaccinatiegraden van Nederland. De afgelopen vier jaar is het gemiddelde stadsbreed met 10 procent gedaald. Inmiddels zijn er van de 5700 kinderen die in 2021 werden geboren meer dan duizend niet gevaccineerd. Op veel plekken in de stad is de vaccinatiegraad vergelijkbaar met die in de Biblebelt, meldt een GGD-rapport. Van de vier grote steden doet alleen Rotterdam het slechter. Ook eerder resulteerde dat al in mazelenuitbraken en ziekenhuisopnames.
Vertrouwen
Om mensen te helpen bij het maken van een afgewogen vaccinatiekeuze gaan verpleegkundigen en jeugdartsen van de jeugdgezondheidszorg van de gemeente de wijk in om inwoners te informeren. Daarbij ligt de focus op de stadsdelen Escamp, Laak en Centrum, waar de vaccinatiegraad het laagst is. Omdat daar de meeste kinderen worden geboren, wonen daar ook in absolute aantallen veel ongevaccineerden.
Felieke Bink en Niki Carrière zijn jeugdverpleegkundigen bij de gemeente en bezoeken basisscholen, buurtkamers, buurtfeesten en voorscholen in Escamp. Daar leggen zij aan inwoners uit hoe het rijksvaccinatieprogramma eruitziet en informeren zij buurtbewoners over infectieziektes. “Maar voor ons is het veel belangrijker dat mensen ons weten te vinden,” zegt Carrière. Ze stelt dat inwoners zich om verschillende redenen niet laten vaccineren. “We merken een vorm van wantrouwen tegenover de wetenschap en de overheid. Daarom focussen wij ons op het herstel van vertrouwen. Daarbij houden we ons niet alleen bezig met het behalen van die WHO-norm van 90 procent – al is dat wel het uiteindelijke doel. Het belangrijkste is dat inwoners weten dat ze bij ons langs kunnen komen voor medische informatie en dat wij voor hen klaarstaan.”
Wanneer je je niet laat vaccineren tegen HPV is de kans op kanker groter
Bink en Carrière proberen mensen niet zozeer te overtuigen zich te laten vaccineren, maar ze laten inwoners zien welke informatie zij kunnen vertrouwen, bijvoorbeeld door websites te tonen waar feitelijke informatie is te vinden. “We kunnen best feiten spuwen, maar daar zit niemand op te wachten,” zegt Bink. “We kijken vooral naar wat de behoefte is op dat moment. Dat hoeft niet alleen over vaccinaties te gaan, dat kan ook gaan over opvoedingsvragen. Wij hebben veel wetenschappelijk informatie, maar proberen juist naar verhalen van bewoners te luisteren en daarop aan te sluiten. Daarom zijn de bijeenkomsten heel laagdrempelig en zijn ze voor iedereen toegankelijk; we zoeken echt de verbinding.”
Informatieoorlog
Volgens huisarts Güven Yildiz heeft de lage vaccinatiegraad direct te maken met de verminderde waardering voor ‘de wetenschapper’. Yildiz heeft sinds 2013 een eigen praktijk aan het Vaillantplein in de Schilderswijk. “We moeten Covid-19 zien als de oorzaak van veel wantrouwen,” stelt Güven. “Toen hebben we van veel mensen die voorheen heel positief stonden tegenover vaccinaties het vertrouwen verloren. Dat is een tendens die blijft en groeit. Dat gebeurt niet alleen bij mensen met een praktische opleiding, ook hoogopgeleiden verliezen steeds vaker het vertrouwen.”
Yildiz verbaast zich erover dat haar patiënten hun kennis uit eigen internetonderzoek gelijkstellen aan haar vakkennis als arts. “Ik heb zeven jaar gestudeerd en aan het einde realiseerde ik me vooral dat ik heel veel niet weet. Ik kan me niet voorstellen dat je na een kwartiertje of na een halve dag googelen denkt alles te begrijpen.”
De huisarts vindt dat ouders zich moeten realiseren dat zij voor een deel kiezen welke ziektes hun kinderen later kunnen krijgen. “Naar mijn mening is een HPV-vaccinatie een prachtige wetenschappelijke ontwikkeling. We moeten duidelijker maken aan ouders dat als zij hun kind niet laten vaccineren tegen zo’n ziekte, de kans veel groter is dat hij of zij later kanker krijgt. Dat klinkt dramatisch, maar niemand wil dat op zijn geweten hebben. Vooral omdat het voorkomen kan worden met een eenvoudig vaccin.”
De politieke wind die waait maakt het goed informeren van inwoners steeds moeilijker, vertelt Yildiz. “De minister van Volksgezondheid in de Verenigde Staten ontkent dat vaccinaties werken. Zulke politici hebben evenveel macht als wetenschappers. Mensen in mijn praktijk kijken naar zo iemand en gebruiken diens standpunten als basis voor hun mening. Daar moet je dan tegen opboksen als eenvoudige huisarts, dat zou niet moeten.”
